Co to za badania i w jakim celu się je wykonuje i co ono pokazuje?
Badanie drożności jajowodów to badanie wykonywane w sytuacji zaburzeń płodności w celu potwierdzenia prawidłowości anatomii układu rodnego kobiety i częściowo zdolności prokreacyjnych. Prawidłowa budowa anatomiczna macicy oraz drożne jajowody są niezbędne do transportu plemników, zapłodnienia, pasażu zarodka oraz zagnieżdżenia. Nieprawidłowa budowa jamy macicy, czy niedrożny jajowód może stanowić przeszkodę w zajściu i utrzymaniu ciąży.
Jak można wykonać badanie drożności jajowodów i jakie są rodzaje badania?
Badanie wykonuje się poprzez wprowadzenie do jamy macicy substancji kontrastowej wodnej, żelowej lub piankowej, która pozwala uwidocznić za pomocą promieni rentgenowskich (histerosalpingografia- HSG) lub podczas badania USG (sono- HSG) kształt jamy macicy, przebieg i drożność jajowodów. Niekiedy, w czasie badania można także stosować specjalną substancję tłuszczową wspomagającą płodność (sono-HSG z lipiodolem).
Czy w czasie badania można od razu udrożnić niedrożne jajowody?
Nie zawsze. Badanie jest wykonywane przede wszystkim w celach diagnostycznych. Jednak podawanie substancji kontrastowej pod zwiększonym ciśnieniem pozwala w niektórych przypadkach na udrożnienie jajowodu. Ciśnienie nie może być za duże, aby nie spowodować uszkodzenia aparatu kosmków jajowodów. Istnieje natomiast specjalny rodzaj selektywnej histerosalpingografii podczas której specjalnym prowadnikiem można udrożnić wcześniej stwierdzony niedrożny jajowód. Zwykle taki zabieg przebiega z sukcesem, jajowód po zabiegu jest drożny.
Jakie są przeciwwskazania do badania?
Przede wszystkim przeciwwskazaniem jest uczulenie na składniki substancji podawanej do jamy macicy. Jeśli jest to substancja jodowa to nadczynność tarczycy także jest przeciwwskazaniem. Oczywiście pacjentka nie może być w ciąży ani mieć aktywnej infekcji w pochwie lub kanale szyjki macicy.
Jak można przygotować się do badania?
Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Pacjentka nie może być w ciąży (podawanie kontrastu, niekiedy promienie rentgenowskie). Najlepiej, aby badanie odbyło się po miesiączce w fazie przedowulacyjnej. Dobrze jest więc, aby pacjentka nie współżyła w cyklu badania, jeśli będą stosowane promienie rentgenowskie. Posiew z kanału szyjki macicy nie zawsze jest wymagany, ale dobrze byłoby, aby pacjentka nie miała infekcji dróg rodnych, którą najlepiej wykluczyć wykonując pobranie materiału z kanału szyjki na bakterie tlenowe, beztlenowe, grzyby, Chlamydię, Mycoplasmę i Ureoplasmę w cyklach przed planowanym sprawdzeniem drożności jajowodów. Okołozabiegowo lekarz zwykle podaje osłonowo antybiotyk. Po zabiegu pacjentka powinna nie forsować wysiłku fizycznego przez około 2-3 dni.
Czy badanie boli?
W zależności od progu bólu u pacjentki oraz nieprawidłowości anatomicznych badanie może być mniej lub bardziej bolesne. Wymaga w większości przypadków wprowadzenia wziernika oraz prowadnicy do szyjki macicy celem podania żelu/pianki/kontrastu, które nie jest bolesne, ale może powodować dyskomfort. Samo podanie, jeśli napotka przeszkodę (niedrożność) może wywołać ból. Dla powodzenia samego badania lepiej jest, by badanie nie było bolesne. Dlatego czasami stosuje się leki przeciwbólowe. Im bardziej bowiem bolesne jest badanie, tym pacjentka jest bardziej spięta, a co za tym idzie, napinają się mięśnie wewnętrzne i może dojść do fałszywego obrazu niedrożności.
